Voor de stad als woon- en leefgemeente geven Nijmegenaren in 2017 gemiddeld het rapportcijfer 7,7; 89% vindt Nijmegen een mooie stad. Bij de vraag naar aan te pakken stadsproblemen noemt men in 2017 uiteenlopende zaken, met weinig echte uitschieters. Verkeersveiligheid-/drukte staat bovenaan. Minder bewoners dan voorheen zien een slechte bereikbaarheid/verkeersdoorstroming en criminaliteit als belangrijke stadsproblemen. De dalende tendens voor woninginbraak en diefstal sluit daarbij aan.

De gegevens over de Nijmeegse wijken betreffen de gegevens die we voorjaar 2018 gepubliceerd hebben. Voorjaar 2020 actualiseren we die gegevens. Dan zullen we beschrijven of de hieronder gesignaleerde ontwikkelingen m.b.t. wijken en buurten zich al dan niet voortzetten.

De waardering van Nijmegenaren voor de buurt is gemiddeld genomen hoog. Voor de woonbuurt als plek om te wonen en leven geven bewoners in 2017 gemiddeld het rapportcijfer 7,5.

Figuur: Rapportcijfers en scores bewoners over stad en buurt. Bron: Burgerpeiling O&S.

De informatie over de wijken (tweejaarlijks geactualiseerd; voor het laatst in 2018) laat zien dat er in de meeste wijken en buurten sprake is van een aantrekkelijk woonklimaat; 6 wijken (waaronder 4 in Dukenburg) en 24 buurten binnen diverse wijken (met name in Neerbosch-Oost, Hatert en Meijhorst, maar ook in andere wijken van Dukenburg, in Lindenholt en in Nijmegen-West) scoren beneden het gemiddelde voor het totale woon- en leefklimaat. In vergelijking met 2014 scoren er minder wijken beneden het gemiddelde. Toen scoorden 9 wijken beneden het gemiddelde, 15 wijken gemiddeld en 11 wijken bovengemiddeld. In Dukenburg en Stadscentrum is er sprake van negatieve wijkontwikkelingen, in Nijmegen-Oud- West en enkele verspreid liggende wijken in andere stadsdelen van positieve wijkontwikkelingen. Het woon- en leefklimaat in Nijmegen-Noord scoort bovengemiddeld en er zijn signalen voor een sterkere verbinding tussen Noord en de rest van Nijmegen.

Aan de Nijmegenaren is in 2017 gevraagd welke buurtproblemen de gemeente met voorrang zou moeten aanpakken. Net als bij de ranglijst voor stadsproblemen is ‘verkeersveiligheid/-drukte’ naar de eerste plaats gestegen en is criminaliteit gedaald. De meeste problemen zijn niet door grote groepen genoemd (drie problemen door meer dan 6%). Hetzelfde gebleven is dat er diverse zaken met betrekking tot de openbare ruimte in de top tien staan (rommel/zwerfvuil, onvoldoende parkeerplaatsen, groenonderhoud onvoldoende, knelpunten met betrekking tot onderhoud wegen), evenals enkele vormen van overlast (jongerenoverlast, geluidsoverlast). Tegelijk zien we dat de algemene waarderingsscore voor de openbare ruimte gestegen is van 6,8 in 2013 en 2015 naar 7,0 in 2017.

De score voor de sociale kwaliteit laat zien in hoeverre Nijmegenaren zich verbonden voelen met hun buurt en buurtgenoten. De gemiddelde score ligt in 2017 op 5,8 en is daarmee gelijk aan 2015. Wel zijn er aanzienlijke verschillen tussen de stadsdelen. In Nijmegen-Noord (6,6), Nijmegen-Oost (6,4) en Nijmegen-Midden (6,2) is de score het hoogst. Het Centrum scoort veruit het laagst (4,7) en ook Nijmegen-Zuid, Dukenburg en Lindenholt scoren beneden het gemiddelde. Een negatieve ontwikkeling is de daling van het aandeel bewoners dat vindt dat Nijmegenaren van verschillende afkomst goed met elkaar samenleven.

Het aantal studenten aan de Radboud Universiteit (bijna 22.000 in 2018/2019) en de HAN (bijna 25.000 in 2017/2018) is verder gegroeid. Nijmegen is de vijfde studentenstad van Nederland. Alleen in Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Groningen is het aantal studenten groter. De invoering van het nieuwe leenstelsel in september 2015 heeft wel gezorgd voor een lichte afname van het aantal in Nijmegen wonende studenten (minder studenten gaan op kamers). Tegelijk is een groeiende groep internationale studenten op zoek naar huisvesting. De studenten zijn al vele jaren een belangrijke factor bij de flinke groei van het inwonertal van Nijmegen (circa 176.700 inwoners op 1 januari 2019; +10.300 in de periode 2013 t/m 2018). Van de vele jongeren die naar Nijmegen komen om een opleiding te volgen, verlaat een deel na een aantal jaar de stad. Maar er blijft ook een behoorlijk deel in Nijmegen wonen. Van alle studenten die hier in de periode 1994-2014 aan de Radboud Universiteit afstudeerden, bleek 35% in 2014 in Nijmegen te wonen. Behalve met de studentenpopulatie had de groei van het inwonertal ook te maken met het gegeven dat er meer kinderen geboren werden dan er mensen stierven en met veel vestigers vanuit het buitenland (waaronder ook veel studenten). De groei van het inwonertal in Nijmegen is sterker dan in de benchmarksteden.

Figuur: Groei aantal inwoners in periode 1 januari 2013 – 1 januari 2018. Bron: CBS.

Meer prognoses gaan uit van een flinke verdere groei van het inwonertal van Nijmegen. Het hoofdscenario in onze eigen gemeentelijke prognose, opgesteld in 2018, gaat uit van 198.500 inwoners in 2035.

In de jaren 2012 tot en met 2018 werden er in Nijmegen gemiddeld 1.000 woningen per jaar gereed gemeld (versus 655 gemiddeld voor de benchmarksteden). In 2016 en 2017 waren de aantallen het hoogst (circa 1.400 per jaar).

Figuur: Woningnieuwbouw in Nijmegen en de benchmarksteden in de periode 2012 tot en met 2018 als percentage van de woningvoorraad 2012. Bron: CBS-Statline.

Hoewel er de afgelopen jaren in Nijmegen meer nieuwbouwwoningen opgeleverd werden dan in de benchmarksteden, is er sprake van flinke krapte op de woningmarkt. Na het dieptepunt in 2013 is de markt voor de bestaande koopwoningen flink aangetrokken. In de laatste vijf jaar zien we het aanbod aan bestaande koopwoningen in hoog tempo opdrogen. Door de verkrappende markt stijgt de gemiddelde transactieprijs. Daarbij volgt Nijmegen het landelijk gemiddelde op 5 à 10% afstand. Ook is er nog steeds krapte op de huurmarkt. Wie reageert op een woning had in 2018 een kans van 8% op succes. De zoektijden variëren van gemiddeld 0,8 jaar bij herstarters (met name verhuizing door scheiding), tot rond de 1,5 jaar bij zowel 'echte' starters en doorstromers. Het percentage betaalbare huurwoningen, dat bewoond wordt door mensen met een hoger inkomen, is afgenomen. Van de ruim 31.000 corporatiewoningen zit in 2018 zo’n 95% onder de huurliberalisatiegrens van €711. Het aantal corporatiewoningen onder de huurliberalisatiegrens is sinds 2013 met circa 1.000 toegenomen.

De afgelopen jaren is de spanning op de Nijmeegse woningmarkt voor studenten afgenomen. Er is aanbod bijgekomen en door het nieuwe studiefinancieringsstelsel gaan minder studenten op kamers wonen. Wel is de markt nog steeds krap.

De waardering van ondernemers voor het ondernemersklimaat is sinds 2010 tamelijk stabiel. Het gemiddelde rapportcijfer hiervoor ligt in 2018 op 6,6. In de periode 2008-2016 steeg het gemiddelde rapportcijfer van ondernemers voor het imago van de stad van 6,7 naar 7,3. Het rapportcijfer van ondernemers en instellingen voor het woon- en leefklimaat in Nijmegen steeg nog sterker: van 6,7 in 2008 naar 7,5 in 2016. In 2018 zijn deze rapportcijfers gelijk gebleven. Het rapportcijfer voor de directe bedrijfsomgeving schommelt sinds 2008 tussen de 6,9 en 7,1 (7,0 in 2018).

De algemene waardering van bezoekers voor de Nijmeegse binnenstad is gestegen, naar 7,7 in 2018. Dat is het hoogste cijfer sinds de start van de peilingen onder bezoekers in 1996. Behalve om een algemeen oordeel, vragen we de bezoekers om zestien aspecten van de binnenstad te beoordelen. In 2018 worden de bereikbaarheid met de fiets (8,2), het horeca-aanbod (8,1), de bereikbaarheid met het openbaar vervoer (7,9), de sfeer en gezelligheid (7,7) en de veiligheid (7,6) het beste beoordeeld. Het parkeertarief (5,2) en het groen (6,2) krijgen de laagste cijfers.

Figuur: Waardering bezoekers voor aspecten van stadscentrum (gemiddelde rapportcijfers). Bron: Stadscentrummonitor, O&S.

Voor bijna alle aspecten geldt dat het gemiddelde rapportcijfer in vergelijking met 2014 licht gestegen is.

Diverse gegevens laten een functieverschuiving voor de binnenstad zien: van een ‘place to buy’ naar een ‘place to be’ en ‘place to meet’: een afname van het winkeloppervlak en van passanten tijdens winkeltijden, terwijl het totaal aantal betaalde parkeeruren tijdens en buiten de winkeluren die daling niet vertoont; een toename van het aantal horecavestigingen (in centrum meer banen in horeca dan in detailhandel), hotels en hotelovernachtingen en podium- en museumbezoekers. De belangrijkste redenen voor mensen van buiten de stad om Nijmegen te bezoeken zijn het bezoeken van bekenden, winkelen, het bekijken van de binnenstad, horecabezoek en wandelen en fietsen in de omgeving.

In Nijmegen vinden diverse druk bezochte evenementen plaats. De Vierdaagsefeesten behoort bij de top van de gratis festivals in Nederland (naar schatting ruim 1,6 miljoen bezoeken in 2018; 1e plaats in de landelijke ranglijst van Respons voor vrij toegankelijke evenementen voor 2017). Andere culturele evenementen in Nijmegen, die grotere groepen bezoekers/deelnemers trekken, zijn onder meer de Vierdaagsemarsen, de Zevenheuvelenloop en concerten in het Goffertpark. Bezoekers en deelnemers geven hoge rapportcijfers voor de Nijmeegse evenementen. De bezoekers van culturele evenementen geven gemiddeld een 8,3, de deelnemers aan sportevenementen eveneens een 8,3 en de bezoekers van sportevenementen een 8.

Het winkelaanbod in Nijmegen is voor diverse gemeenten aan de zuidkant van de Waal behoorlijk belangrijk. En ook het culturele aanbod in Nijmegen trekt veel bezoekers uit de regio. Ruim de helft van de leerlingen op het voortgezet onderwijs in Nijmegen woont buiten de stad, voornamelijk in de directe regio. Verder wordt ruim zes op de tien banen van werknemers in Nijmegen vervuld door mensen die niet in Nijmegen wonen.

Het beeld van Nijmegen bij Nederlanders wordt het sterkst bepaald door de Vierdaagse, maar ook door de ligging aan de rivier, de opleidingsmogelijkheden en het historisch karakter. Nederlanders vinden vooral de omschrijving ‘ historische stad’ goed bij Nijmegen passen (70%), gevolgd door ‘loopstad’ (67%) en ‘studentenstad’ (60%). Niet heel veel Nederlanders zien Nijmegen als een ‘cultuurstad’, terwijl Nijmegen een relatief groot cultuuraanbod heeft. Het rapportcijfer van Nederlanders voor de stad steeg van 6,8 in 2015 naar 7,0 in 2017. Het algemene beeld van de stad wordt positiever naarmate men vaker in Nijmegen komt. Mensen die Nijmegen nooit bezochten geven een 6 en regelmatige bezoekers een 7,7. De Nederlanders, die Nijmegen bezocht hebben, oordelen veelal positief over het aanbod waarvoor men Nijmegen heeft bezocht (winkelen, horecabezoek, bezienswaardigheden binnenstad, ervaren geschiedenis, musea, culturele voorstellingen). Het recreatieve bezoek aan Nijmegen is aan het toenemen. Zo zien we een forse stijging van het aantal hotelovernachtingen, van circa 143.000 in 2012 naar 275.000 in 2017 (inclusief B&B’s).

Op de ranglijst voor woonaantrekkelijkheid (Atlas voor gemeenten) staat Nijmegen in 2018 op de 7e plaats. Dat is hoger dan alle andere steden in onze vaste set van benchmarksteden. En ook op de ranglijst van sterkste stedenmerken van Nederland (Beerda Brand Consultancy) staat Nijmegen in 2017 zevende. Van de vaste set van benchmarksteden staan alleen Maastricht (4e plaats) en Groningen (6e plaats) hoger. Zaken die relatief sterk bijdragen aan de merkkracht van Nijmegen zijn: veel groen/mooie natuur, aantrekkelijke wandel- en fietsmogelijkheden en aantrekkelijke mogelijkheden voor vakantie.