In 2015 en 2017 hebben we onderzoek onder Nederlanders naar het imago van Nijmegen verricht. De belangrijkste ‘ingrediënten’ van het imago van Nijmegen zijn in die periode niet veranderd. In beide jaren wordt het beeld van Nijmegen bepaald door de Vierdaagse, de ligging aan de rivier, de opleidingsmogelijkheden en het historisch karakter. Dit blijkt zowel uit de spontane associaties die Nederlanders bij Nijmegen hebben als uit de voorgelegde benamingen die zij goed bij de stad vinden passen. De Vierdaagse is de belangrijkste beeldbepaler van het Nijmeegse imago; ruim de helft van de Nederlanders denkt bij Nijmegen spontaan aan dit evenement. In 2017 zien meer Nederlanders Nijmegen als evenementenstad (48%) dan in 2015 (34%). Mogelijk komt dit door de media-aandacht die gepaard ging met de bijzondere evenementen in 2016 (100e Vierdaagse; Giro d’Italia).

Aan de Nederlanders zijn diverse omschrijvingen van de stad voorgelegd met de vraag of men deze al dan niet bij Nijmegen vindt passen. Vooral historische stad vinden Nederlanders goed bij Nijmegen passen (70%), gevolgd door loopstad (67%) en studentenstad (60%). Cultuurstad scoort niet opvallend hoog, terwijl Nijmegen een relatief groot cultuuraanbod heeft. Weinig Nederlanders vinden duurzame stad en innovatieve stad passende omschrijvingen. Het zijn omschrijvingen die raken aan speerpunten in het lokale beleid, waarvan Nederlanders minder op de hoogte zullen zijn.

Figuur: Percentage dat de desbetreffende omschrijving goed bij Nijmegen vindt passen. Bron: Het imago van Nijmegen, O&S 2017.

De waardering van Nederlanders voor Nijmegen is in 2017 hoger dan in 2015; zowel ‘een weekendje Nijmegen’ als ‘de stad als geheel’ krijgen in 2017 een wat hoger rapportcijfer dan in 2015 (rapportcijfer voor weekendje weg gestegen van 6,5 naar 6,7 en rapportcijfer voor stad als geheel gestegen van 6,8 naar 7). Het algemene beeld van de stad wordt positiever naarmate men vaker in Nijmegen komt.

De belangrijkste bezoekredenen veranderden niet: voor bezoekers waren dat het bezoeken van bekenden,  winkelen, het bekijken van de binnenstad, horecabezoek en wandelen en fietsen in de omgeving. Voor mensen met belangstelling om de stad te gaan bezoeken is dat het bekijken van de binnenstad, gevolgd door de geschiedenis van de stad ervaren, winkelen en wandelen/fietsen in de omgeving. De Nederlanders, die Nijmegen bezocht hebben, oordelen veelal positief over het aanbod waarvoor men Nijmegen heeft bezocht (winkelen, horecabezoek, bezienswaardigheden binnenstad, ervaren geschiedenis, musea, culturele voorstellingen). De Vierdaagse speelt een bescheiden rol als het gaat om de redenen om Nijmegen te bezoeken Uit onderzoek onder de bezoekers van de Vierdaagsefeesten weten we dat deze vooral uit Nijmegen en omgeving komen.

Het recreatieve bezoek aan Nijmegen is aan het toenemen. Zo zien we een forse stijging van het aantal hotelovernachtingen, van circa 143.000 in 2012 naar 275.000 in 2017.  De afgelopen jaren is ook het hotelaanbod in de stad gegroeid.

De algemene waardering van bezoekers voor de Nijmeegse binnenstad ligt in 2018 op 7,7. Dat is het hoogste cijfer sinds de start van de peilingen onder bezoekers ruim twintig jaar geleden.

Behalve om een algemeen oordeel, vragen we de bezoekers om zestien aspecten van het stadscentrum te beoordelen. In 2018 worden de bereikbaarheid met de fiets (8,2), het horeca-aanbod (8,1), de bereikbaarheid met het openbaar vervoer (7,9), de sfeer en gezelligheid (7,7) en de veiligheid (7,6) het beste beoordeeld. Voor bijna alle aspecten geldt dat het gemiddelde rapportcijfer in vergelijking met 2014 licht gestegen is.

Eerder - tussen 2012 en 2014 - zorgde de aanleg van de nieuwe stadsbrug en nieuwe auto- en fietsparkeermogelijkheden (gratis, bewaakte fietsenstalling onder Plein ’44 en de parkeergarage onder de van Schaeck Mathonsingel) voor een stijging van de scores voor de bereikbaarheid van de binnenstad met de auto, de mogelijkheden om de fiets te stallen en de autoparkeermogelijkheden.

Figuur: rapportcijfers van bezoekers voor diverse aspecten van het stadscentrum. Bron: Stadscentrummonitor 2018, O&S.

Bezoekers zijn positief over hoe zij de Nijmeegse binnenstad beleven. Kenmerken als ‘een plek met een eigen karakter’ en ‘levendig’ horen volgens hen duidelijk bij het stadscentrum.

Diverse gegevens laten een functieverschuiving voor de binnenstad zien: van een ‘place to buy’ naar ook een ‘place to be’ en ‘place to meet’:

• Het in gebruik zijnde winkeloppervlak is in tien jaar tijd met 10% afgenomen, het aantal winkels met circa 15%. Het aantal passanten tijdens winkeltijden is sinds 2008 met naar schatting ruim 20% gedaald, terwijl het totaal aantal betaalde parkeeruren tijdens en buiten de winkeluren die daling niet vertoont.
• De werkgelegenheid in de horeca is gegroeid. De afgelopen tien jaar zijn er in de Nijmeegse binnenstad ongeveer 50 horecagelegenheden bijgekomen en is het aantal horecagelegenheden gestegen naar 280 in 2018. Deze groei vond met name plaats vanaf het jaar 2015.
• Het aantal hotels in Nijmegen is gestegen van 10 in 2008 naar 23 in 2017. Het overgrote deel van de hotels in Nijmegen bevindt zich in of rondom het stadscentrum.
• Bij verschillende culturele podia is het bezoek toegenomen. Door de opening van De Bastei en de groei van het bezoekersaantal bij Museum Het Valkhof is ook het museumbezoek gestegen.

Het gemiddelde rapportcijfer van ondernemers voor het ondernemersklimaat in de stad ligt in 2018 op 6,6. De afgelopen tien jaar is dit cijfer niet sterk veranderd.

In de periode 2006-2016 steeg het rapportcijfer van ondernemers voor het imago van de stad van 6,5 naar 7,3. De waardering voor het woon- en leefklimaat in Nijmegen steeg nog sterker: van 6,5 in 2006 naar 7,5 in 2016. In 2018 zijn deze rapportcijfers gelijk gebleven.

Figuur: Rapportcijfers van ondernemers voor de stad. Bron: Monitor Vestigingsklimaat, O&S.

Bewoners waarderen de stad als woon- en leefgemeente gemiddeld met een 7,7 (Burgerpeiling 2017). Dat is iets hoger dan in 2013 en 2015 (7,6). Ook op de volgende punten zijn de uitkomsten van de Burgerpeiling 2017 wat gunstiger dan bij de voorgaande metingen: 89% vindt Nijmegen een mooie stad, 69% vindt de Nijmeegse binnenstad aantrekkelijk, 86% is gehecht aan de stad en 75% is trots op de stad. Het aandeel dat Nijmegen een prettige stad om in te wonen vindt, is gelijk gebleven (91%).

Nijmegenaren tussen de 18 en 34 jaar geven gemiddeld een hoger rapportcijfer voor Nijmegen (7,9) dan de leeftijdscategorieën daarboven (7,6-7,7). En mensen met een hogere sociaaleconomische status geven een  hoger cijfer (7,9) dan de mensen met een lagere sociaaleconomische status (7,5). Nijmegenaren met een migrantenachtergrond geven een even hoog cijfer als de rest van de Nijmegenaren (7,7).

Atlas voor gemeenten stelt jaarlijks een ranglijst woonaantrekkelijkheid voor de 50 grootste steden op. Dit gebeurt op basis van acht indicatoren: bereikbaarheid banen per auto en OV, cultureel aanbod, veiligheid, percentage koopwoningen, culinair aanbod, nabijheid natuurgebieden, aanwezigheid universiteit en  percentage vooroorlogse woningen. Niet alles wat de woonaantrekkelijkheid bepaalt, is in de woonaantrekkelijkheidsindex van Atlas voor gemeenten verwerkt. Zo zijn er geen indicatoren meegenomen over sportaanbod, evenementen, cultuurhistorie, musea, bijzondere architectuur, recreatieve voorzieningen, sociale samenhang, openbaar vervoer, de bereikbaarheid van de stad, groen en water in en om de stad en het winkelaanbod. De woonaantrekkelijkheidsindex van Atlas voor gemeenten geeft vooral zicht op de aantrekkingskracht van de stad op een actieve en hoogopgeleide groep vestigers (‘creatieve klasse’). Dit vanuit de kennis over de ‘creatieve klasse’ als belangrijke motor voor economische voorspoed.

In 2008 stond Nijmegen in de ranglijst woonaantrekkelijkheid voor het eerst in de top 10 (9e plaats). De hoogste notering werd in 2009 bereikt (5e plaats). In 2018 staat Nijmegen op de 7e plaats. Dat is hoger dan alle andere steden in onze vaste set van benchmarksteden. De hoge positie van Nijmegen heeft vooral te maken met de universiteit (3e plaats ‘aanwezigheid universiteit’), het podiumkunstenaanbod (5e plaats ‘cultuuraanbod’) en de mooie omgeving (16e plaats ‘nabijheid van natuurgebieden’). Op één van de acht onderliggende ranglijsten scoort Nijmegen laag: 45e plaats voor ‘percentage koopwoningen’.

Voor het onderzoek naar de merkkracht van gemeenten, streken en provincies (Hendrik Beerda Brand Consultancy in samenwerking met Universiteit Utrecht) worden deze ieder twee jaar onderzocht op zaken als bekendheid, waardering, binding, persoonlijkheid, bezoek en bezoekintentie. In de periode 2011-2017 is Nijmegen op de ranglijst van sterkste stedenmerken van Nederland bij elke meting één plaats gestegen. In 2017 staat Nijmegen 7e. Van de vaste set van benchmarksteden staan alleen Maastricht (4e plaats) en Groningen (6e plaats) hoger. Zaken die - in vergelijking met het gemiddelde beeld voor de 50 grootste steden - relatief sterk bijdragen aan de merkkracht van Nijmegen zijn: veel groen/mooie natuur, aantrekkelijke wandel- en fietsmogelijkheden en aantrekkelijke mogelijkheden voor vakantie. Zaken die relatief minder sterk bijdragen aan de merkkracht van Nijmegen zijn: een goed museumaanbod (aanbod is met de opening van De Bastei inmiddels wel verbeterd), een goed aanbod van theaters en andere podia (sluit aan bij bevinding dat niet heel veel Nederlanders Nijmegen als een cultuurstad zien) en een hoge kwaliteit van het verblijf (de hotelsector heeft zich inmiddels wel verder ontwikkeld).