In de periode 2013-2018 is het podiumbezoek in Nijmegen flink gestegen, na enkele jaren van daling ten tijde van de economische crisis. In 2018 trokken de gesubsidieerde podia samen circa 668.000 bezoeken, versus 466.500 in 2013. Doornroosje had een belangrijk aandeel in die stijging. Het nieuwe Doornroosje, dat in oktober 2014 openging, trekt meer dan twee keer zoveel bezoekers als het oude Doornroosje.
Na een jarenlange daling is het aantal uitleningen bij de bibliotheek sinds 2015 aan het stijgen, onder meer door een groei van het aantal bij Bibliotheek op school aangehaakte basisscholen. In 2018 is er een lichte terugval. Het jaarlijks aantal uitleningen per inwoner is in Nijmegen hoger dan in Nederland. Dat geldt vooral voor de jeugd.
In 2018 trok Museum Het Valkhof voor het eerst sinds jaren meer dan 100.000 bezoekers (108.000). En het nieuwe museum De Bastei trok in 2018 vanaf de opening in mei 39.600 bezoekers.
Podiumbezoek gestegen
In de periode 2013-2018 steeg het podiumbezoek in Nijmegen fors, na enkele jaren van daling ten tijde van de economische crisis. In 2018 trokken de gesubsidieerde podia samen circa 668.000 bezoeken, versus 466.500 in 2013. Doornroosje had een belangrijk aandeel in die stijging. Het nieuwe Doornroosje, dat in oktober 2014 openging, trekt meer dan twee keer zoveel bezoekers als het oude Doornroosje.
Lux trok in 2018 een recordaantal filmbezoekers (238.000). Het totaal aantal filmbezoeken in Nijmegen, inclusief de commerciële bioscopen, nam de laatste jaren flink toe: van 388.000 in 2014 naar 711.000 in 2017. In december 2015 ging in Nijmegen-Noord een nieuwe commerciële bioscoop open met een grote capaciteit (circa 1.800 bioscoopstoelen van de in totaal circa 3.700 bioscoopstoelen in Nijmegen). Het aantal filmbezoeken per inwoner steeg in Nijmegen van 3,5 in 2016 naar 4,1 in 2017. Die 4,1 is wel nog minder dan in de benchmarksteden (gemiddeld 4,6 per inwoner), terwijl het aantal bioscoopstoelen per inwoner sinds de opening van de bioscoop in Nijmegen-Noord wat hoger is dan in de benchmarksteden (21 per 1.000 inwoners versus gemiddeld 19 voor de benchmarksteden). Van de benchmarksteden was het aantal filmbezoeken per inwoner in 2017 het hoogst in Arnhem (5,9), Eindhoven (5,6) en Tilburg (5,6).
Figuur: Aantal voorstellingenbezoeken in gesubsidieerde podia. Bron: gegevens van podia.
Bij de afzonderlijke podia zien we de volgende ontwikkelingen:
- In 2018 trok de Stadsschouwburg circa 109.000 bezoekers. Dat is meer dan in de jaren daarvoor. Ook waren er in 2018 meer voorstellingen dan in de jaren daarvoor.
- In 2018 trok de Vereeniging circa (59.500) bezoekers. Dat is wat meer dan gemiddeld in de afgelopen 5 jaar.
- In 2018 trokken de voorstellingen bij het Lindenberg Theater circa 39.000 bezoekers. Dat is in de buurt van het gemiddelde voor de afgelopen 5 jaar.
- Op 1 oktober 2014 werd het nieuwe Doornroosje officieel geopend. Het aantal bezoeken steeg fors van ruim 60.000 in 2013 naar circa 150.000 per jaar. Doornroosje beheert ook Openluchttheater de Goffert. In 2018 was er sprake van een forse groei van het aantal bezoeken (bijna 41.000 bezoeken, versus ruim 15.000 in 2017). Ook is Doornroosje sinds 2008 betrokken bij de programmering van Merleyn, maar Merleyn hoort niet bij de gesubsideerde podia. In 2018 trok dit podium circa 28.000 bezoekers (wat meer dan gemiddeld in de afgelopen 5 jaar). Doornroosje zet zich verder in voor activiteiten op buitenlocaties (onder meer Valkhof Festival, Bevrijdingsfestival en FortaRock) en werkt samen met andere podia (onder meer grootschalige concerten in samenwerking met de Stadsschouwburg en De Vereeniging en de Stevenskerk Live concerten tijdens de Vierdaagsefeesten). Het totaal aantal bezoeken voor alle activiteiten, waar Doornroosje bij betrokken was, lag in 2018 op circa 365.000.
- In 2018 trokken de podiumvoorstellingen en debatten in LUX ruim 30.000 bezoekers. Dat is meer dan gemiddeld in de afgelopen jaren.
| 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Stadsschouwburg | 85.392 | 91.901 | 88.077 | 98.407 | 103.886 | 97.907 | 108.760 |
Vereeniging | 62.569 | 63.383 | 51.662 | 54.480 | 61.542 | 54.100 | 59.607 |
Lindenberg Theater | 37.660 | 35.431 | 36.238 | 36.260 | 39.896 | 41.917 | 38.751 |
Doornroosje | 57.506 | 64.380 | 88.569 | 133.546 | 152.170 | 146.824 | 151.827 |
Openluchttheater Goffert | 3.769 | 6.259 | 7.361 | 7.347 | 9.327 | 15.208 | 40.801 |
LUX (exclusief film) | 18.358 | 15.651 | 22.550 | 28.073 | 24.063 | 26.781 | 30.136 |
Figuur: Aantal bezoeken aan podiumvoorstellingen in gesubsidieerde podia. Bron: gegevens van podia.
De Burgerpeiling 2015 laat zien dat het bereik onder de volwassen Nijmegenaren van alle Nijmeegse gesubsidieerde podia samen op 65% ligt. Na de opening van het nieuwe Doornroosje is het bereik van Doornroosje onder volwassen Nijmegenaren (24%) meer in de buurt van de De Vereeniging (25%) en de Stadsschouwburg (29%) komen te liggen. Het eind 2015 uitgevoerde publieksonderzoek bij Doornroosje laat zien dat het aandeel bezoekers van boven de 40 jaar duidelijk hoger is dan ten tijde van het oude Doornroosje. Ook is de overlap tussen bezoekers van Doornroosje en die van de andere podia toegenomen. Wel is nog steeds een meerderheid van de bezoekers van Doornroosje jonger dan 40 jaar. Voor De Vereeniging blijft gelden dat de meeste bezoekers 40 jaar en ouder zijn. Voor de Stadschouwburg en het Lindenberg Theater zien we dat het bereik onder de jongvolwassenen lager ligt dan onder de leeftijdscategorieën daarboven. LUX trekt uit alle leeftijdscategorieën veel bezoekers. Wel nam het aandeel 40-plussers onder de LUX-bezoekers in de periode 2002-2011 flink toe.
In de periode 2007-2015 zagen we bij vier gesubsidieerde podia een daling van het bereik van de onder jongvolwassenen (Stadsschouwburg, De Vereeniging, LUX, Lindenberg Theater). Desondanks is het bereik van de gesubsidieerde podia onder de jongvolwassenen nog steeds wat hoger dan gemiddeld (68% tegen 65% van alle volwassen Nijmegenaren). Van de 40-54-jarigen bezoekt een even hoog aandeel één of meer gesubsidieerde podia (68%). Bij de 25-39-jarigen ligt dit aandeel hoger (75%) en bij de 55-plussers lager (53%).
Figuur: Bereik gesubsidieerde podia onder volwassen Nijmegenaren. Bron: Burgerpeiling 2015, O&S.
Voor LUX geldt dat relatief veel Nijmegenaren aangeven dat ze daar minimaal 3 keer per jaar naartoe gaan (20%). Ook Doornroosje wordt door een relatief grote groep minstens 3 keer per jaar bezocht (9% tegenover 4% voor de Schouwburg, 4% voor De Vereeniging en 3% voor de Lindenberg).
Landelijk zien we de volgende ontwikkelingen:
- Na een daling in de periode 2008-2012 nam het aantal bezoeken aan professionele podiumkunstvoorstellingen weer toe (in 2017 8% hoger dan in 2012).
- Het aantal bioscoopbezoeken is de afgelopen jaren fors gestegen. In 2008 lag het aantal bezoeken per inwoner op 1,4. In 2017 is dat gestegen naar 2,1 bezoeken per inwoner. Ook nam de capaciteit flink toe; het aantal bioscoopstoelen in Nederland nam in de periode 2008-2017 met 30% toe.
Bibliotheek: meer uitleningen dan enkele jaren geleden
Na een langere periode van daling nam het totaal aantal uitleningen bij de bibliotheek in Nijmegen vanaf 2015 weer toe (van 1.151.000 in 2014 naar 1.249.000 in 2017, een stijging van 8,5%; aantal inwoners nam in die periode met ruim 3% toe). In 2018 was er een lichte terugval (1.237.000 uitleningen).
De stijging van het aantal uitleningen heeft te maken met een forse stijging van het aantal uitleningen via Bibliotheek op school. Inmiddels is 10% van alle uitleningen toe te schrijven aan Bibliotheek op school. Het gaat om een landelijk concept, waarbij bibliotheken samenwerking met basisscholen. Doel is het stimuleren van leesplezier en mediawijsheid (slim informatie kunnen zoeken). Bibliotheek op school biedt een combinatie van een collectie boeken met voor elke leerling wat wils en een digitaal leerlingportaal waar ze leeservaringen kunnen uitwisselen en toegang hebben tot de hele collectie.
Bij de hoofdvestiging in de binnenstad (Mariënburg), de twee vestigingen in Nijmegen-Noord (Oosterhout en Lent; sterke groei aantal inwoners) en vestiging ‘De Biezantijn’, nam het aantal uitleningen de laatste jaren toe. Bij de vestigingen Hatert, Zwanenveld en Muntweg daalde het aantal uitleningen de laatste jaren.
In 2018 waren er 22.454 jeugdleden (76,5% van alle inwoners tot 18 jaar). Dat is minder dan in voorgaande jaren, omdat het door de nieuwe privacywetgeving niet meer mogelijk is om jongeren via de school automatisch een combinatie van een school- en bibliotheekpas aan te bieden. Het aantal volwassen leden bleef de laatste jaren (2015 t/m 2018) tamelijk stabiel, na een periode van daling; ruim 18.000 volwassen inwoners zijn lid van de bibliotheek (12,5% van alle volwassen inwoners). We hebben geen cijfers over welk deel van de leden ook werkelijk gebruik maakt van de bibliotheek.
Via onze Burgerpeiling hebben we zicht op de ontwikkeling van het gebruik van de bibliotheek onder de volwassenen. We zien tot 2015 een dalende trend voor het bibliotheekgebruik onder de volwassen Nijmegenaren (volgende meting in 2019). Wel is het percentage volwassen dat gebruikmaakt van de bibliotheek groter dan percentage volwassenen dat lid is van de bibliotheek. In 2015 34% maakte gebruik van de bibliotheek en deed 17% dat regelmatig (maandelijks of wekelijks).
Voor het aantal leden en uitleningen scoort Nijmegen gunstiger dan het landelijke gemiddelde:
- Het percentage bibliotheekleden onder de volwassenen is hoger dan landelijk (12,5% in Nijmegen in 2018 versus 10% in Nederland in 2017). Ook het jaarlijks aantal uitleningen per volwassene is in Nijmegen hoger dan landelijk (3,1 in Nijmegen in 2018 versus 2,3 in Nederland in 2017).
- Voor de jeugd zien we hetzelfde beeld: het percentage bibliotheekleden onder de jongeren is hoger dan landelijk (76,5% in Nijmegen in 2018 versus 69% in Nederland in 2017). Ook het jaarlijks aantal uitleningen per jongere (< 18 jaar) is in Nijmegen hoger dan landelijk (16,5 in Nijmegen in 2018 versus 10,6 in Nederland in 2017).
In 2015 is in opdracht van het college een onderzoek uitgevoerd naar de effectiviteit van de subsidie van de gemeente Nijmegen aan de bibliotheek. Bij het onderzoek is met name gekeken naar de maatschappelijke opbrengst: wat levert de bibliotheek de Nijmeegse bevolking op? Belangrijke conclusies zijn onder meer de volgende:
- De bibliotheek heeft een flink activiteitenaanbod voor specifieke doelgroepen, onder meer voor de Nijmeegse jeugd en laaggeletterden.
- Lokale bevolkingsonderzoeken laten zien dat bibliotheekgebruikers relatief vaak positief scoren op maatschappelijke betrokkenheid, actief burgerschap, cultuurparticipatie en de deelname aan (cultuur)educatie.
- Landelijke onderzoeken laten positieve effecten zien van a. landelijke concepten die de bibliotheek in Nijmegen uitrolt (de Bibliotheek op School, BoekStart) en van b. lokale bibliotheekprojecten gericht op laaggeletterden.
- De gevonden indicaties en bewijzen voor de maatschappelijke opbrengst van de bibliotheek, sluiten aan bij door de gemeente gewenste effecten (betere taalbeheersing, meer leesplezier, bijdragen aan de persoonlijke ontwikkeling).
Meer museumbezoekers in 2018
In 2018 trok Museum Het Valkhof voor het eerst sinds jaren meer dan 100.000 bezoekers (circa 108.000). Een belangrijke publiekstrekker in 2018 was de tentoonstelling ´Ik, Maria van Gelre´ (circa 48.500 bezoekers, inclusief de eerste week van 2019).
Het recordjaar is 2007 (bijna 160.000 bezoekers). De succesvolle Herculaneum tentoonstelling trok in dat jaar 121.290 bezoekers in ruim 15 weken.
Figuur: Jaarlijks aantal bezoeken voor Museum Het Valkhof. Bron: jaarverslagen.
In mei 2018 is het nieuwe museum De Bastei, centrum voor natuur en cultuurhistorie, geopend. Tot eind 2018 trok dit museum 39.600 bezoekers. De oude musea, die nu in De Bastei zijn ondergebracht (de Stratemakerstoren en het Natuurmuseum), trokken de laatste periode van hun bestaan jaarlijks gezamenlijk tussen de 20.000 en 25.000 bezoekers.