Veel kleine huishoudens, een echte studentenstad
Nijmegen heeft 96.000 huishoudens en “maar” 80.000 woningen. Normaal gesproken is zo’n verschil vreemd, maar niet in een studentenstad. Nijmegen is de vijfde studeerstad van Nederland. Er studeren hier meer dan 45.000 mensen aan instellingen in de stad, tegen de 20.000 daarvan woont hier ook, meestal “op kamers”. De studentenstad zien we ook terug in de huishoudensomvang: 55% eenpersoonshuishoudens, tegen 38% landelijk en 52% in alle kennissteden gemiddeld.
In het driejaarlijkse woononderzoek zien we dat het aantal onzelfstandig wonende huishoudens in Nijmegen oploopt van ca. 11500 in 2002 naar ca. 19.000 in 2018 (+60%). Het aantal huishoudens in zelfstandige woningen neemt in dezelfde periode toe met 10.000 tot 77.000.
Veel huishoudens met een laag inkomen, grote doelgroep voor huurtoeslag
Inclusief de studenten behoort 54% van de Nijmeegse huishoudens tot de lage inkomens (Nederland 40%). Zonder de studenten behoort 48% van de huishoudens hier tot de lage inkomens (8%-punt meer dan landelijk). We zien dan ook dat 46% van de Nijmeegse huishoudens behoort tot de doelgroep huurtoeslag, tegen 32% in de provincie Gelderland In 2016 had Nijmegen de derde plaats van de acht vergelijkingssteden, na Groningen en Maastricht.
Bijna de helft (2016) van de Nijmeegse huurders ontvangt daadwerkelijk een huurtoeslag van gemiddeld 210 euro per maand (bedrag uit WoON 2018). Dat percentage ontvangers is wat hoger dan de 42% landelijk, maar niet opvallend vergeleken met de andere kennissteden.
Figuur: Besteedbaar inkomen van huishoudens (inkomen na betaling van belasting, premies sociale en ziektekostenverzekering en inkomensoverdracht. excl. studenten), naar Nederlandse 20% klasse. Bron: CBS/IIV, peiljaar 2017
De ongunstigere inkomenspositie in Nijmegen is deels te verklaren vanuit de samenstelling van huishoudens en bevolking: het besteedbaar inkomen van meerpersoonshuishoudens is 2 tot 3 keer zo hoog als dat van alleenstaanden. Dit geldt zowel voor Nederland als geheel als voor Nijmegen. En omdat er in Nijmegen meer alleenstaanden wonen dan gemiddeld in Nederland is het gemiddelde huishoudensinkomen er lager.
Sterke huishoudensgroei
De huishoudensgroei in Nijmegen ligt met +23% sinds 2000 ruim boven het landelijke beeld (+16%) en dat van de vergelijkingssteden (+19%).
Tot 2040 wordt een verdere groei verwacht. De meest gangbare prognoses lopen echter zeer sterk uiteen (+6.500 bij Primos/ABF tot +18.000 bij CBS/PBL). Bij de laatste prognose behoort Nijmegen in de toekomst tot de steden met de sterkste huishoudensgroei (met Tilburg de hoogste groei van de vergelijkingssteden en het dubbele van landelijk), waarbij opvalt dat het de meerpersoonshuishoudens zijn die tegen de landelijke trend in groeien.
Is Nijmegen binnenkort “af”…, of toch nog niet?
Het is erg belangrijk de realisatie van de bevolkings- en huishoudensontwikkeling te volgen. In de lage prognose (Primos) zou je kunnen verwachten dat Nijmegen met de huidige uitleggebieden op de lange termijn min of meer “af” is. Met de hoge variant van CBS/PBL koersen we tot 2040 op 10.000 méér huishoudens af en is er mogelijk meer ruimte nodig voor woningbouw.