Deze module behandelt het gebruik van jeugdhulpvoorzieningen. Onderwerpen die de revue passeren zijn de aantallen cliënten, hun kenmerken en gegevens over aanbieders en verwijzers. Daarnaast volgen bevindingen uit de cliëntervaringsonderzoeken en gegevens over de kosten voor de gemeente.
Aantallen cliënten jeugdhulp
Het aantal cliënten voor maatwerkvoorzieningen binnen de jeugdhulp is over heel 2018 met ongeveer 120 cliënten toegenomen t.o.v. 2017 naar circa 4350. Van 2016 naar 2017 was de stijging aanzienlijk groter. Over het hele jaar 2018 gemeten is circa 15% van alle 0- tot 17-jarigen cliënt geweest voor jeugdhulp
De sterkste toenames tussen 2017 en 2018 doen zich voor bij de arrangementen “specialistische begeleiding” en “ behandeling J&O/J-LVG”. Door veranderingen in de registratie tussen 2017 en 2018 is het lastig andere verschuivingen eenduidig te benoemen, waaronder de zeer sterke afname van specialistische jeugdzorg LTA (op basis van afspraken vanuit het zogenaamde landelijke transitie-arrangement).
Figuur: Unieke cliënten jeugdhulp 2018
Uitsplitsing naar soorten jeugdzorg
Het aantal cliënten dat een beroep doet op individuele jeugdhulpvoorzieningen ligt in het vierde kwartaal van 2018 op zo’n 3400. (figuur).Hierbij krijgen zo’n 3300 cliënten een vorm van ambulante hulp en zo’n 400 jeugdhulp met verblijf (ongeveer driekwart van deze laatste groep geniet zowel hulp met verblijf als ambulante hulp). Voorbeelden van jeugdhulp zonder verblijf zijn dagbehandeling, dagbesteding, basis ggz en specialistische ggz, begeleiding, behandeling J&O/J-LVG, dyslexie, jeugdbescherming en jeugdreclassering. Vormen van jeugdhulp met verblijf zijn de 24-uurs behandelgroepen, pleegzorg en logeren, en de gezinshuizen.
Figuur Unieke cliënten jeugdhulp 2018 naar zorgsoort
Onderstaande figuur geeft een overzicht van de aantallen cliënten naar productcategorie. Binnen de jeugdggz (basis en specialistisch) en de ambulante jeugdhulp (met daarbinnen begeleiding, behandeling en dyslexie) gaat het om de grootste aantallen (elk meer dan 2200 cliënten in 2018).
Figuur: Aantal cliënten jeugdhulp naar productcategorie
Spreiding over de stad
In absolute zin zijn Noord en Dukenburg, gevolgd door Lindeholt en Zuid de stadsdelen met de grootste aantallen jeugdhulpcliënten. In relatieve zin is Centrum de koploper (enigszins vertekend door het klein aantal jeugdigen). Vervolgens zijn er 5 stadsdelen met een vergelijkbaar aandeel jeugdigen in de jeugdhulp, nl. Dukenburg, Lindenholt, Zuid, Oud- en Nieuw-West elk (15 tot 19%) . In drie stadsdelen maken duideelijk minder kinderen gebruik van jeugdhulp, ongeveer 12% (Oost, Midden, Noord).
Figuur : Cliëntenjeugdhulp naar stadsdeel absoluut en als aandeel van de bevolking t/m 17 jaar
Figuur: Aantal cliënten jeugdhulp 2018 naar wijk
Cliëntengroepen jeugdhulp
De leeftijden van 4300 jeugdigen die in 2018 jeugdhulp hebben ontvangen liggen voor bijna de helft (47%) tussen 5 en 11 jaar en voor een ander groot deel (37%) tussen 11 en 17. De jongste categorie (0-4 jaar) beslaat 12%. Het aandeel jongens is het grootst (58%). Dat wordt vooral veroorzaakt door de groepen tot 11 jaar, met ruim 60% jongens. Daarboven is de verhouding minder scheef (53% jongens, 47% meisjes). Het aandeel niet-westerse jeugdhulpcliënten is 20%, maar ligt in de allerjongste categorie (0-4) en de kleine groep 18+ers aanzienlijk hoger (resp. 28 en 34%).
Verwijzers en aanbieders jeugdhulp
In 2018 zijn de meeste jeugdhulpcliënten verwezen door de huisarts (56%) en vervolgens de gemeente, m.n. de sociale wijkteams (31%). Verwijzingen vanuit het justitiële kader of de jeugdarts blijven elk beperkt tot zo’n 15% (controleren).Bij de GGZ- arrangementen is de huisarts verreweg de vaakst voorkomende verwijzer. Bij voorzieningen als behandeling en begeleiding is de rol van de gemeente het grootst. Dyslexie is een voorbeeld waar de jeugdarts de grootste verwijzer is. Bij voorzieningen voor jeugdhulp met verblijf (pleegzorg, 24-uursbehandelgroepen) komt de verwijzing vooral van de kant van gecertificeerde instellingen (zorgaanbieders).
Figuur: Verwijzers jeugdhulp 2018
Een groot aantal aanbieders is betrokken bij het leveren van jeugdhulp aan de Nijmeegse jeugd. Zo waren er op 1 januari 2019 bijna 125 aanbieders bekend m.b.t. de op dat moment openstaande indicaties voor jeugdhulp. Het gaat daarbij om een beperkt aantal grotere aanbieders en een groot aantal kleintjes. De 6 grootste zorgaanbieders nemen 43% van de cliënten voor hun rekening. Tegelijk behandelt de helft van de 125 aanbieders minder dan 10 cliënten.
Cliëntervaringsonderzoeken jeugdhulp
De cliëntervaringsonderzoeken uit 2016 en 2017 laten zien dat de kwaliteit van de hulp zowel door jongeren als met name de ouders hoog wordt gewaardeerd, met hogere rapportcijfers in 2017 dan in 2016 (resp. 7,9 versus 7,5 en 7,2 versus 7,0). Het rapportcijfer voor het regelen van de ondersteuning ligt bij de jongeren wat lager dan bij de ouders (resp. 6,8 en 7,4). Over de hele linie antwoorden ouders van jeugdhulpcliënten wat positiever dan de jongeren zelf. Ten opzichte van 2016 zijn de verschillen klein. Net als in 2016 is de samenwerking tussen verschillende hulporganisaties het belangrijkste aandachtspunt. Die samenwerking wordt in 2017 positiever beoordeeld dan in 2016, maar blijft voor verbetering vatbaar. In 2018 is geen aparte enquête gehouden onder cliënten en ouders jeugdhulp.
Figuur: Rapportcijfer regelen en kwaliteit jeugdhulp (rapportage CEO)
Kosten jeugdhulp
Ook nu kan een benadering worden gegeven van de kosten voor jeugdhulp (exclusief algemene voorzieningen als preventieve opvoedondersteuning, jeugdgezondheidszorg en welzijn). Deze bedroegen in 2018 38 miljoen euro. De totale kosten voor de voorzieningen zonder verblijf zijn ruim 26 miljoen, voor de voorzieningen met verblijf ruim 11,5 miljoen. De kosten per cliënt zijn bij de hulp met verblijf bijna 4 keer hoger dan bij de hulp zonder verblijf (iets minder dan 25.000€ euro tegen 6.500€ ).
Figuur: Indicatie kosten zorgsoorten jeugdhulp over 2018