Meer inwoners dan in 2015 vinden hun eigen gezondheid goed of zeer goed. Vooral 75-plussers, inwoners met een lagere opleiding en een niet-westerse migrantenachtergrond zijn positiever geworden over hun gezondheid. Gekeken naar leefstijl is positief dat het aandeel rokers voor het eerst afneemt. Onder jongeren zet de daling van het alcoholgebruik verder door. Overgewicht blijft een aandachtspunt. De kindermonitor 2017 laat een gunstig totaalbeeld zien (97% van de ouders vindt hun kind gezond of heel gezond), maar daaronder liggen toch wel een aantal serieuze aandachtspunten, o.a. m.b.t. welbevinden, voeding, overgewicht en (te weinig) bewegen.
Ruim drie kwart van de Nijmegenaren voelt zich gezond.
78% van de (volwassen) Nijmegenaren beoordeelt de eigen gezondheid als goed of zeer goed, zo blijkt uit gemeentelijk onderzoek. Dat is een fractie meer dan in 2015; toen voelde 76% zich (goed) gezond. Dat is gunstig, zeker gezien de teruggang in ervaren gezondheid tot 2015 (zie de figuur). Onderzoek van de GGD uit 2016 geeft een vergelijkbaar beeld; 77% van de (volwassen) inwoners (19+) is naar eigen zeggen (zeer) goed gezond.
Van de Nijmeegse scholieren beoordeelt 87% de eigen gezondheid als (zeer) goed. Dat blijkt uit onderzoek van de GGD uit 2015 onder Nijmeegse scholieren. Daarmee zijn ook scholieren tevredener over de eigen gezondheid; bij de meting in 2011 voelde 81% zich (zeer) goed gezond.
Figuur: Ervaren gezondheid volwassenen
Bron: Burgerpeiling, O&S
Figuur: Ervaren gezondheid naar geslacht, leeftijd, opleiding, herkomst
Bron: Burgerpeiling, O&S
Ouderen en inwoners met een lagere opleiding minst tevreden over gezondheid
Welke inwoners voelen zich meer of minder gezond dan anderen? Onderstaande figuur op basis van de gemeentelijke burgerpeilingen laat zien dat de ervaren gezondheid terugloopt naarmate inwoners ouder worden; van de inwoners van 19 tot 34 jaar vindt 90% zich (goed) gezond, onder 75-plussers is dat 50%. Wel zijn ten opzichte van 2015 75-plussers, sterker dan andere leeftijdsgroepen, tevredener geworden over de eigen gezondheid (+8 procentpunten).
De figuur laat ook zien dat opleiding een rol speelt. Inwoners die ten hoogste basisonderwijs of mavo hebben gevolgd voelen zich minder gezond (resp. 61% en 62%) dan Nijmegenaren met een hbo- of wo-opleiding (86%). Dat verschil bestaat ook in de jongere leeftijdsgroepen (tot 65 jaar). Wel zijn deze groepen, sterker dan inwoners die middelbaar of hoger zijn opgeleid, positiever geworden over de eigen gezondheid sinds 2015 (resp. +7 procentpunten en +8 procentpunten).
Gekeken naar herkomst is te zien dat Nijmegenaren met een niet-westerse migrantenachtergrond hun gezondheid lager beoordelen dan gemiddeld (72% gezond of goed gezond). Dit verschil is echter kleiner dan voorheen, omdat de ervaren gezondheid onder inwoners met een niet-westerse migrantenachtergrond harder vooruit gaat dan onder inwoners met een Nederlandse achtergrond (+7 procentpunten).
Figuur: Ervaren gezondheid naar geslacht, leeftijd, opleiding, herkomst
Bron: Burgerpeiling, O&S
Tot slot verschillen de inwoners van verschillende stadsdelen in hoe gezond zij zich voelen (niet opgenomen in de figuur), wat een gevolg is van de bevolkingssamenstelling. Inwoners van Nijmegen-Oost en het stadscentrum beoordelen hun gezondheid het beste (resp. 83% en 84%). In Dukenburg ligt het aandeel (goed) gezonde inwoners fors lager (67%).
Voor het eerst minder rokende volwassen Nijmegenaren
Roken levert in vergelijking met andere leefstijlfactoren de grootste schade op in de zin van de meeste verkorte levensjaren en gezondheidskosten. Waar het rookgedrag in Nijmegen voorheen stijgende was, neemt het tussen 2012 en 2016 wat af. Inmiddels rookt 23% van de volwassen Nijmegenaren, tegen 26% in 2012, blijkt uit onderzoek van de GGD.
De figuur laat zien dat inwoners jonger dan 65 jaar (24% tot 26%) en Nijmegenaren met een lagere of middelbare opleiding (25% tot 29%) vaker roken. De afname van roken is het sterkst bij mannen (-5 procentpunten) en inwoners met een lagere opleiding (hoogstens een basisopleiding -7 procentpunten, hoogstens mavo/lbo -5 procentpunten).
Uit jeugdonderzoek van de GGD E-MOVO 2015 is bekend dat roken onder Nijmeegse scholieren al sinds 2003 afneemt. Inmiddels roken scholieren in Nijmegen zelfs wat minder dan gemiddeld; 6%, tegen 8% in de regio rond Nijmegen en Nederland als geheel.
Figuur: aandeel rokers naar geslacht, leeftijd, opleiding
Bron: GGD-monitor
Alcoholgebruik volwassenen onveranderd, minder drank- en drugsgebruik scholieren
Het aandeel Nijmegenaren dat overmatig alcohol drinkt volgens de norm van de GGD is de afgelopen jaren nagenoeg gelijk gebleven, volgens de nieuwe norm is het gedaald. Volgens de oude norm – meer dan 21 glazen per week voor mannen en meer dan 14 glazen per week voor vrouwen – drinkt 8% van de volwassen Nijmegenaren overmatig. Volgens de norm die geldt vanaf 2015 – meer dan 14 glazen per week voor mannen en meer dan 7 glazen per week voor vrouwen – drinkt 21% overmatig (was 29% in 2012).
Gekeken naar leeftijd vallen de groepen van 19 tot 34 (24%)en 50 tot 74 jaar (24% à 25%) op. Wat betreft opleiding drinken Nijmegenaren met een middelbare opleiding het meest (25%), inwoners die hoogstens basisonderwijs hebben het minst (10%). Dit is te zien in de figuur.
Figuur: aandeel overmatig drinkers (volgens nieuwe norm GGD) naar geslacht, leeftijd, opleiding
Bron: GGD-monitor
Onder scholieren daalt het alcoholgebruik sinds 2003 sterk, zo blijkt uit GGD-onderzoek. Van de Nijmeegse scholieren heeft 27% de afgelopen vier weken alcohol gedronken, tegen 57% in 2003. Nijmeegse scholieren drinken daarmee minder dan gemiddeld in Nederland (31%). Ook ‘binge-drinken’ (het drinken van 5 of meer alcoholische drankjes bij één gelegenheid) is afgenomen; van 36% in 2003 naar 18% in 2015.
Daarnaast neemt het gebruik van drugs door Nijmeegse scholieren sinds 2007 af; 7% gebruikte de afgelopen maand cannabis, tegen 12% in 2007. 1% zegt ooit zwaardere middelen als XTC, cocaïne, paddo’s, amfetamine e.d. te hebben gebruikt, in 2007 was dat nog 5%. Een relatief nieuwe trend onder jongeren waarvoor op gezondheidsrisico’s wordt gewezen (onder meer door de Nederlanse Vereniging voor Kindergeneeskunde) is het overmatig drinken van energiedrankjes. 10% van de Nijmeegse scholieren drinkt dagelijks energiedrankjes, 3% drinkt er gemiddeld 2 of meer per dag, 7% 1 glas per dag.
Aandeel Nijmegenaren met overgewicht onveranderd op 40%
Een aanzienlijk deel van de (volwassen) Nijmegenaren heeft overgewicht (op basis van zelfgerapport lengte en gewicht):; 39% (waaronder 10% ernstig; BMI van 30 of hoger). Dit is vergelijkbaar met 2012; toen ging het om 40%. Onderstaande figuur laat zien dat het vaker gaat om mannen (42%), inwoners die ten hoogste basisonderwijs of mavo hebben gevolgd (resp. 66% en 61%) en de leeftijdsgroepen tussen de 50 en 84 (53% tot 57%).
Het aandeel Nijmeegse kinderen en jongeren met overgewicht is 12,3%. Bij de 5/6-jarigen gaat het om 8%, bij de 13/14-jarigen 15% (gemiddeld over de periode 2014-2018, op basis van metingen lengte en gewicht door JGZ).
Figuur: Aandeel overgewicht naar geslacht, leeftijd, opleiding
Bron: GGD-monitor
Hoe is het gesteld met leefstijlfactoren die met overgewicht samenhangen? Onderstaande figuur laat zien dat twee derde van de volwassen Nijmegenaren voldoende beweegt volgens de Nederlandse Norm Gezond Bewegen#; even veel als in 2012. Opvallend is dat niet alleen 75-plussers achterblijven (59% tot 42%); ook 35 tot 49-jarigen bewegen minder dan gemiddeld (55%). Gekeken naar opleiding vallen de groepen die ten hoogste een mavo-diploma hebben op (61%) en met name inwoners met basisonderwijs als hoogste opleiding (41%). Onder jongeren voldoet 18% aan de beweegnormen voor jongeren#. Dat blijkt uit onderzoek van de GGD onder Nijmeegse scholieren.
Voor wat betreft gezonde voeding is gekeken naar het eten van voldoende groente en fruit. 75% van de volwassen Nijmegenaren eet 6 keer per week groente, voor fruit is dat 50%. Dat is meer dan in 2011; resp. 73% en 45%. Groepen die achterblijven zijn mannen, inwoners met minder scholing en – als het om fruit gaat – inwoners onder de 65.
Figuur: Aandeel dat voldoet aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen naar geslacht, leeftijd, opleiding
Bron: GGD-monitor
Kindermonitor 2017
Vorig jaar zijn ook de resultaten van de kindermonitor 2017 (0- tot 12jarigen) beschikbaar gekomen. 97% van de ouders vindt de gezondheid van hun kinderen goed of zeer goed. Hierbij zijn er geen echte verschillen tussen de leeftijd en sociaal economische positie (SES) van de ouders. Wel zijn kinderen van ouders met een lage SES vaker ziek thuis gebleven van school en vaker bij de huisarts geweest.
Opmerkelijk zijn de verschillen in de waarneming van overgewicht tussen (de mening van) ouders en de (metingen van de ) Jeugdgezondheidszorg (JGZ). Bij de 4- tot 12-jarigen is er volgens de JGZ bij 16% sprake van overgewicht, volgens de ouders bij nog geen 7%. Bij de 0- tot 4-jarigen is er ook een aanmerkelijk verschil, resp. 8 en 3%.
Andere bevindingen zijn o.a. dat een op de tien kinderen (nog) last heeft van een ingrijpende gebeurtenis, dat (faal)angst en onzekerheid belangrijke punten van zorg zijn van ouders met een kind op de basischool en dat er in Nijmegen door de kinderen relatief veel fruit en groente wordt gegeten (met overigens wel verschillen tussen tussen de wijken). Een zorgelijk punt tenslotte is dat een kwart van de kinderen heel weinig beweegt, met overigens wel verschillen tussen tussen de wijken, die er ook zijn bij voeding en andere onderwerpen